Cây cam là một trong những loại cây ăn quả phổ biến và được yêu thích trên toàn thế giới. Với hương vị thơm ngon, ngọt ngào và giá trị dinh dưỡng cao, cam không chỉ là một loại trái cây tuyệt vời mà còn đóng góp quan trọng vào nền kinh tế nông nghiệp.
I. Đặc điểm của cây Cam
Cây cam (Citrus sinensis) là một loại cây ăn quả thuộc họ Rutaceae, có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Ngày nay, cam được trồng rộng rãi trên khắp thế giới, trở thành một trong những loại trái cây phổ biến nhất. Cây cam không chỉ mang đến hương vị thơm ngon mà còn sở hữu giá trị dinh dưỡng dồi dào và tiềm năng kinh tế to lớn.
- Thân cây: Cây cam thuộc loại thân gỗ, bán bụi, có thể cao từ 2 đến 5 mét. Thân cây có gai nhọn.
- Lá: Lá cam có hình bầu dục, màu xanh đậm, dài khoảng 5 đến 10 cm, rộng 2,5 đến 5 cm. Mép lá có răng cưa.
- Hoa: Hoa cam có màu trắng, mọc thành chùm ở nách lá. Hoa cam có mùi thơm dịu nhẹ.
- Quả: Quả cam có hình cầu, màu vàng cam, vỏ mỏng. Vỏ cam có thể ăn được hoặc dùng để chiết xuất tinh dầu. Thịt quả cam ngon, mọng nước, vị ngọt thanh hoặc chua ngọt tùy theo giống. Chứa nhiều vitamin C và các khoáng chất khác.
Công dụng của cây cam:
- Quả cam: Được sử dụng để ăn tươi, làm nước ép, mứt, kẹo,… Quả cam cũng chứa nhiều vitamin C, tốt cho sức khỏe.
- Vỏ cam: Có thể phơi khô để hãm trà hoặc sử dụng làm tinh dầu.
- Lá cam: Có thể dùng để nấu nước tắm hoặc xông hơi.
Một số loại cam phổ biến ở Việt Nam:
Có rất nhiều giống cam khác nhau trên thế giới, được phân biệt dựa trên đặc điểm như hình dạng quả, màu sắc vỏ, vị ngọt hay chua, v.v. Một số giống cam phổ biến ở Việt Nam bao gồm:
- Cam Sành: Loại cam này có vỏ dày, màu vàng cam, thịt quả màu vàng, vị ngọt thanh. Cam Sành được trồng nhiều ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.
- Cam Vinh: Loại cam này có vỏ mỏng, màu vàng cam, thịt quả màu vàng đậm, vị ngọt lịm. Cam Vinh được trồng nhiều ở Nghệ An, Hà Tĩnh.
- Cam Xoàn: Loại cam này có vỏ mỏng, màu vàng cam, thịt quả màu vàng, vị ngọt dịu. Cam Xoàn được trồng nhiều ở Thanh Hóa.
- Cam Canh: Loại cam này có vỏ mỏng, màu vàng cam, thịt quả màu vàng, vị ngọt thanh. Cam Canh được trồng nhiều ở Hà Giang.
II. Giá trị dinh dưỡng của cam
- Quả cam là nguồn cung cấp dồi dào vitamin C, chất xơ, kali và các khoáng chất khác có lợi cho sức khỏe.
- Vitamin C trong cam giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
- Chất xơ trong cam giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón.
- Kali trong cam giúp điều hòa huyết áp, giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
III. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cam
Cây cam có thể trồng bằng hạt hoặc ghép cành. Trồng bằng hạt thường mất nhiều thời gian để cho quả, do đó, nên chọn phương pháp ghép cành để rút ngắn thời gian thu hoạch.
Để trồng và chăm sóc cây cam cho trái ngọt mọng nước, cần lưu ý những yếu tố sau:
1. Chọn giống cam:
- Lựa chọn giống cam phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của khu vực trồng.
- Một số giống cam phổ biến và dễ trồng ở Việt Nam như cam Sành, cam Vinh, cam Xoàn, cam Canh, cam V2,…
- Nên chọn mua cây giống tại các vườn ươm uy tín để đảm bảo chất lượng.
2. Chuẩn bị đất trồng:
- Chọn đất trồng tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng và có độ pH từ 5.5 đến 6.5.
- Cày bừa đất kỹ, loại bỏ cỏ dại và tàn dư thực vật.
- Bón lót bằng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh kết hợp với phân lân trước khi trồng.
- Lên luống cao khoảng 30-40cm, rộng 1-1.5m và dài tùy theo diện tích vườn.
3. Trồng cây:
- Thời vụ trồng cam thường vào đầu mùa mưa, từ tháng 4 đến tháng 7.
- Khoảng cách trồng cây cam thường là 5m x 5m hoặc 6m x 6m.
- Đào hố trồng sâu khoảng 70cm, rộng khoảng 60cm.
- Trồng cây cam con vào giữa hố, lấp đất xung quanh gốc cây và ấn chặt.
- Tưới nước ngay sau khi trồng để giữ ẩm cho cây.
4. Chăm sóc cây:
- Tưới nước:
- Tưới nước cho cây thường xuyên, nhất là vào giai đoạn cây con và ra hoa đậu quả.
- Lượng nước tưới tùy thuộc vào điều kiện thời tiết và độ ẩm của đất.
- Tránh tưới nước quá nhiều hoặc quá ít để không ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
- Bón phân:
- Bón phân cho cây định kỳ theo từng giai đoạn phát triển.
- Sử dụng phân bón hữu cơ hoặc phân bón NPK cân đối.
- Bón lót trước khi trồng, bón thúc sau khi trồng, bón phân vào giai đoạn cây ra hoa và nuôi quả.
- Tỉa cành:
- Tỉa cành thường xuyên để tạo tán cây cân đối, thông thoáng, giúp cây hấp thụ ánh sáng tốt hơn.
- Loại bỏ cành già, cành mọc vượt, cành mọc chen chúc nhau.
- Tỉa cành sau khi thu hoạch quả.
- Phòng trừ sâu bệnh:
- Theo dõi và phát hiện sớm các loại sâu bệnh hại cam.
- Áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hợp lý, an toàn, hiệu quả.
- Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
5. Thu hoạch:
- Quả cam thường được thu hoạch khi vỏ chuyển sang màu vàng hoặc cam đều.
- Thời điểm thu hoạch cụ thể tùy thuộc vào giống cam và điều kiện khí hậu.
- Nên thu hoạch vào sáng sớm hoặc chiều mát để tránh ảnh hưởng đến chất lượng quả.
- Dùng dao hoặc kéo sắc để cắt quả, không nên hái trực tiếp bằng tay.
Lưu ý:
- Cần cung cấp đủ nước và dinh dưỡng cho cây trong giai đoạn cây ra hoa và nuôi quả để quả cam được ngọt mọng nước.
- Áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh kịp thời để bảo vệ cây và nâng cao năng suất.
- Cần áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp để đảm bảo an toàn cho cây và sản phẩm.
- Nên thu hoạch cam vào lúc trời ráo, tránh thu hoạch vào những ngày mưa vì dễ làm quả bị thối rữa.
- Thu hoạch quả cam đúng thời điểm để đảm bảo chất lượng tốt nhất.
Với kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cam đúng cách, bạn sẽ có được những quả cam ngọt mọng nước để thưởng thức và chia sẻ với gia đình và bạn bè.
Lời kết
Cây cam là một loại cây trồng mang lại nhiều lợi ích cho con người. Với đặc điểm dễ trồng, dễ chăm sóc, giá trị dinh dưỡng cao và tiềm năng kinh tế lớn, cây cam xứng đáng là một lựa chọn hàng đầu cho các nhà vườn và nông dân. Những thông tin chia sẻ trong bài viết này, hy vọng bạn có thể tự tay trồng và thưởng thức những trái cam thơm ngon, bổ dưỡng tại nhà.
