Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) không chỉ là một vùng đất màu mỡ với đất phù sa và nguồn nước dồi dào mà còn được biết đến là vựa lúa lớn nhất cả nước. Chiếm khoảng 70% diện tích lúa và 90% sản lượng lúa của Việt Nam, vùng này chính là bảo tồn cho ngành nông nghiệp lúa quốc gia. Các giống lúa ở ĐBSCL đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất, chất lượng lúa gạo, tạo nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân, đồng thời góp phần đưa gạo Việt Nam vươn xa trên thị trường thế giới.
Hệ Thống Các Giống Lúa Chủ Lực
Với khí hậu nhiệt đới gió mùa và đất mỡ phong phú, Đồng Bằng Sông Cửu Long trở thành môi trường lý tưởng cho sự phát triển của nhiều giống lúa. Các giống lúa này được chia thành hai nhóm chính: lúa ngắn ngày và lúa dài ngày.
1. Nhóm Lúa Ngắn Ngày – Vụ Hè Thu:
Nhóm lúa ngắn ngày thường có thời gian sinh trưởng từ 85 đến 120 ngày, chủ yếu trồng ở vụ Hè Thu. Các giống này đều có năng suất cao, chất lượng gạo ngon và phù hợp với nhiều loại đất. Điều này giúp nông dân tối ưu hóa sản lượng trong môi trường nông nghiệp đặc biệt của vùng này.
Một số giống lúa ngắn ngày tiêu biểu như:
- IR 50404: có thời gian sinh trưởng 90-95 ngày, năng suất trung bình 6,5-7,0 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, phù hợp với nhiều loại đất.
- OM 5451: có thời gian sinh trưởng 88-93 ngày, năng suất trung bình 6,0-6,5 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, thích ứng rộng với nhiều loại đất.
- OM 6976: có thời gian sinh trưởng 85-90 ngày, năng suất trung bình 6,0-6,5 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, chịu phèn tốt.
- OM 2517: Giống lúa lai có năng suất cao, chất lượng gạo ngon, thích nghi rộng trên nhiều loại đất.
- OM 4218: Giống lúa lai có năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, thích nghi rộng trên nhiều loại đất.
- OM 4900: Giống lúa lai có năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, thích nghi rộng trên nhiều loại đất.
2. Nhóm Lúa Dài Ngày – Vụ Đông Xuân
Lúa dài ngày, có thời gian sinh trưởng từ 120 đến 180 ngày, thường được trồng ở vụ Đông Xuân. Với năng suất cao và chất lượng gạo xuất sắc, chúng không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa mà còn là lựa chọn tốt cho xuất khẩu.
Các giống lúa dài ngày tiêu biểu như:
- OM 1490: có thời gian sinh trưởng 125-130 ngày, năng suất trung bình 6,5-7,0 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, thích ứng rộng với nhiều loại đất.
- OM 2031: có thời gian sinh trưởng 130-135 ngày, năng suất trung bình 6,5-7,0 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, thích ứng rộng với nhiều loại đất.
- VD 20: có thời gian sinh trưởng 130-135 ngày, năng suất trung bình 7,0-7,5 tấn/ha, chất lượng gạo ngon, thích ứng rộng với nhiều loại đất.
- IR 64: Giống lúa thuần có năng suất cao, chất lượng gạo ngon, thích nghi rộng trên nhiều loại đất.
- VND95-20: Giống lúa thuần có năng suất cao, chất lượng gạo ngon, thích nghi rộng trên nhiều loại đất.
3. Các Giống Lúa Đặc Sản Nổi Tiếng
Ngoài các giống lúa chính, ĐBSCL còn tự hào với các giống lúa đặc sản như Lúa Nàng Thơm, Lúa Sóc Miên, Lúa Nếp Cái Hoa Vàng,…. Những giống này không chỉ mang đến những đặc điểm độc đáo về hương vị mà còn là nguồn thu nhập quan trọng cho nông dân địa phương.
Một số thông tin về các giống lúa đặc sản phổ biến ở ĐBSCL:
- Lúa Nàng Thơm: có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm đặc trưng, vị ngọt đậm đà, cơm dẻo, dai, mềm. Lúa được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ. Lúa Nàng Thơm được bắt nguồn từ giống lúa Nàng Hương, được lai tạo bởi TS. Hồ Quang Cua và cộng sự tại Viện Lúa ĐBSCL. Lúa Nàng Thơm đã được vinh danh là loại gạo ngon nhất thế giới năm 2012 do World Rice Conference bình chọn.
- Lúa Sóc Miên: là giống lúa đặc sản của tỉnh An Giang, được trồng chủ yếu ở các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu. Có hạt gạo tròn, trắng, bóng, hương thơm đặc trưng, vị ngọt đậm đà, cơm dẻo, dai, mềm. Lúa được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.
- Lúa Nếp Cái Hoa Vàng: có hạt gạo dẻo, thơm ngon, được trồng chủ yếu ở các tỉnh Sóc Trăng, Hậu Giang, Trà Vinh.
- Đài Thơm 8: Giống lúa đặc sản nổi tiếng của Cần Thơ, có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm nhẹ nhàng, vị ngọt đậm đà, cơm dẻo, dai, ráo. Giống lúa này được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ.
- Jasmine 85: Giống lúa đặc sản nổi tiếng của Long An, có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm đặc trưng, vị ngọt thanh, cơm dẻo, dai, mềm, ráo. Giống lúa này được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ.
- Lúa Nàng Hương 2: có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm đặc trưng, vị ngọt thanh, cơm dẻo, dai, mềm. Lúa được trồng chủ yếu ở các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp, và được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.
Gạo ST24 và ST25 là hai giống lúa đặc sản nổi tiếng của Việt Nam, được lai tạo bởi TS. Hồ Quang Cua và cộng sự tại Viện Lúa ĐBSCL.
- Gạo ST24: có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm nhẹ nhàng, vị ngọt đậm đà, cơm dẻo, dai, ráo. Gạo ST24 được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ. Gạo ST24 được đánh giá là một trong những giống lúa thơm ngon nhất thế giới, từng đạt giải nhất cuộc thi gạo ngon quốc tế World’s Best Rice 2019.
- Gạo ST25: có hạt gạo dài, trắng, bóng, hương thơm đặc trưng, vị ngọt thanh, cơm dẻo, dai, mềm, ráo. Gạo ST25 được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ. Gạo ST25 đã giành được giải nhất cuộc thi gạo ngon quốc tế World’s Best Rice 2020, trở thành giống lúa duy nhất của Việt Nam 2 lần liên tiếp đạt giải thưởng cao nhất tại cuộc thi này.
Kết Luận:
Các giống lúa ở ĐBSCL không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là biểu tượng của sự đa dạng và giàu có về tài nguyên nông nghiệp ở Việt Nam. Qua việc chăm sóc và ứng dụng các giống lúa chịu mặn, vùng này không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất đai và nền kinh tế nông nghiệp cả nước.
