Bạn có biết sầu riêng là loại trái cây quý hiếm và đặc sản của miền Nam Việt Nam không? Sầu riêng có hương vị đặc biệt, thơm ngon và béo ngậy, khiến nhiều người mê mẩn và không thể cưỡng lại. Nhưng chúng cũng có nhiều điều thú vị và bí ẩn mà không phải ai cũng biết. Hãy cùng tìm hiểu về chúng qua bài viết này nhé!
Giới thiệu về sầu riêng
Sầu riêng là một loại cây thân gỗ lớn, thuộc họ Mận (Bombacaceae), có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Sầu riêng được trồng phổ biến ở các nước như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines, Campuchia, Lào và Việt Nam. Ở Việt Nam, chúng được trồng chủ yếu ở các tỉnh Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng Sông Cửu Long.
Sầu riêng có tên khoa học là Durio zibethinus. Từ Durio có nghĩa là “sắt” trong tiếng Latin, chỉ vỏ cứng và gai nhọn của quả. Từ zibethinus có nghĩa là “cầy hương” trong tiếng Hy Lạp, chỉ mùi hương đặc trưng của quả.
Cây của nó có thể cao tới 40 mét, với thân cây khẳng khiu và cành ngang thẳng đuột. Lá luôn xanh, hình êlip hoặc thuôn dài, dài khoảng 10 – 18 cm. Hoa trổ vào cuối năm, màu trắng ngà, mọc thành từng chùm trên thân cây và thân cành.
Quả có hình dạng bầu dục hoặc hơi tròn, nặng từ 1 đến 7 kg. Vỏ quả màu xanh khi còn non, chuyển sang màu vàng khi chín, có nhiều gai nhọn. Thịt quả (cơm) màu vàng, bao quanh hạt cứng, có vị ngọt, béo và thơm nồng. Mỗi quả sầu riêng có khoảng 5 đến 6 múi, mỗi múi có từ 1 đến 3 hạt.

Sầu riêng được coi là “vua của các loại trái cây” vì có hương vị và giá trị dinh dưỡng rất cao. Loài quả này chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ, chất chống oxy hóa, chất béo lành mạnh và một số hợp chất thực vật có lợi cho sức khỏe. Chúng có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống oxy hóa, chống viêm, chống nhiễm trùng, cải thiện tiêu hóa, tăng cân, tăng sức mạnh và sức sống. Là một nguồn cung cấp protein, chất xơ, kali, vitamin C, và vitamin B6 tuyệt vời.
Các loại sầu riêng nổi tiếng
Có nhiều loại sầu riêng được trồng ở Việt Nam, nhưng một số loại nổi tiếng và được ưa chuộng nhất là:
Sầu riêng RI6
RI6 là một giống sầu riêng nổi tiếng của Việt Nam. Nó được trồng nhiều ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ, đặc biệt là ở các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, và Tiền Giang.
Sầu riêng RI6 có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng đậm, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng RI6 có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ, được nhiều người ưa chuộng.
Sầu riêng chuồng bò
Là một giống sầu riêng có nguồn gốc từ tỉnh Tiền Giang. Đây là giống sầu riêng có kích thước nhỏ, chỉ khoảng 1-2 kg. Quả có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai to, thịt quả màu vàng nhạt, cơm dày, hạt lép, vị ngọt, thơm ngon. Sầu riêng chuồng bò có mùi thơm dịu nhẹ, thanh mát.
Sầu riêng khổ qua
Là một giống sầu riêng có nguồn gốc từ tỉnh Cà Mau. Đây là giống sầu riêng có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nhọn, thịt quả màu vàng nhạt, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng khổ qua có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ.
Sầu riêng Cái Mơn
Là một giống sầu riêng nổi tiếng của tỉnh Bến Tre. Đây là giống sầu riêng có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng đậm, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng Cái Mơn có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ.
Sầu riêng Thái Lan
Là giống sầu riêng được trồng phổ biến ở Thái Lan, có nhiều giống như Monthong, Chanee, Kanyao, Puangmanee…. Đây là giống sầu riêng có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng đậm, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng Thái Lan có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ.
Sầu riêng Gò Công
Sầu riêng Gò Công có nguồn gốc từ huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang. Đây là giống sầu riêng có tuổi đời lâu đời, được trồng ở Gò Công từ thế kỷ 19.
Sầu riêng Gò Công có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng đậm, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng Gò Công có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ, được nhiều người ưa chuộng.
Sầu riêng Tiền Giang
Sầu riêng Tiền Giang là giống sầu riêng được trồng phổ biến ở nhiều tỉnh miền Tây Nam Bộ, trong đó có tỉnh Tiền Giang.
Sầu riêng Tiền Giang có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng nhạt, cơm dày, hạt lép, vị ngọt, thơm ngon. Sầu riêng Tiền Giang có mùi thơm dịu nhẹ, thanh mát.
Sầu riêng Hòa Lộc
Sầu riêng Hòa Lộc có nguồn gốc từ xã Hòa Lộc, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang. Đây là giống sầu riêng được trồng ở Hòa Lộc từ thế kỷ 20.
Sầu riêng Hòa Lộc có hình bầu dục, vỏ quả màu xanh lục, gai nở đều, thịt quả màu vàng nhạt, cơm dày, hạt lép, vị ngọt béo, thơm ngon. Sầu riêng Hòa Lộc có mùi thơm đặc trưng, quyến rũ, được nhiều người ưa chuộng.
Cách sử dụng và bảo quản
Bạn có có thể ăn tươi hoặc chế biến thành nhiều món ăn ngon, như kem sầu riêng, bánh sầu riêng, chè sầu riêng, sữa sầu riêng, rượu sầu riêng… Bạn cũng có thể kết hợp với các loại trái cây khác, như xoài, dừa, chuối, mít… để tạo ra những món tráng miệng hấp dẫn.

Tuy nhiên, cũng có một số điều cần lưu ý khi sử dụng chúng, như:
- Không nên ăn quá nhiều, vì sầu riêng có nhiều calo và chất béo, có thể gây béo phì, tăng huyết áp, tăng cholesterol và gây khó tiêu.
- Không nên ăn sầu riêng khi đói, vì nó có chứa một số hợp chất sulfur, có thể gây khó chịu cho dạ dày và gây ợ hơi, đầy bụng.
- Không nên ăn với rượu, bia, nước ngọt, sữa, cà phê, trà… vì sầu riêng có chứa một số hợp chất có thể ức chế hoạt động của men rượu trong gan, gây ngộ độc và gây ra các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, đổ mồ hôi, tim đập nhanh…
- Không nên ăn với thịt lợn, vì sầu riêng và thịt lợn đều có nhiều chất béo, có thể gây tăng nhiệt độ cơ thể, gây mụn nhọt, mẩn ngứa, nổi mề đay…
Chúng cũng rất dễ bị hỏng nếu không được bảo quản đúng cách. Dưới đây là một số cách bảo quản sầu riêng hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:
- Cách bảo quản sầu riêng nguyên quả: Bạn nên để chúng ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Bạn có thể lót một tấm giấy carton hoặc bìa dày dưới đáy, không nên để sầu riêng tiếp xúc với sàn nhà. Bạn cũng không nên bọc chúng bằng túi nilon hoặc bất kỳ vật liệu kín khí nào, vì sẽ làm chúng nhanh chín và bị hầm bí. Bạn có thể để sầu riêng nguyên quả trong khoảng 1 tuần.
- Cách bảo quản sầu riêng đã tách vỏ: Bạn nên tách múi sầu ra khỏi vỏ, bọc kín bằng túi zip, màng bọc thực phẩm hoặc hộp đựng chuyên dụng, rồi cho vào ngăn mát của tủ lạnh. Bạn cũng có thể hút chân không túi sầu riêng để bảo quản lâu hơn. Bạn có thể để sầu đã tách vỏ trong khoảng 2-3 ngày.
- Cách bảo quản sầu riêng khi đi xa: Bạn nên chọn sầu riêng chưa chín quá, có vỏ còn xanh và gai cứng. Bạn nên đặt sầu riêng trong hộp xốp, thùng carton hoặc túi vải có lỗ thoáng khí, để tránh va đập và bị bí khí. Nên để ở nhiệt độ khoảng 4 độ C, tránh để ở nơi quá lạnh hoặc quá nóng. Bạn có thể để khi đi xa trong khoảng 3-5 ngày.
Nghệ thuật thưởng thức sầu riêng
Sầu riêng là một loại trái cây có hương vị thơm ngon, nhưng cũng có thể gây khó chịu cho một số người. Để thưởng thức sầu ngon và đúng điệu, bạn có thể tham khảo một số mẹo sau:

- Sầu riêng nên được thưởng thức ở nhiệt độ phòng, không nên quá lạnh hoặc quá nóng.
- Có thể được ăn trực tiếp, hoặc được sử dụng trong các món ăn và thức uống.
- Khi ăn, bạn nên ăn từ từ, nhai kỹ để tránh bị hôi miệng.
- Chọn quả sầu riêng chín vừa, không chín quá cũng không quá xanh.
- Thưởng thức sầu riêng cùng với đá lạnh hoặc sữa đặc.
Bạn có thể ăn sầu riêng trực tiếp hoặc chế biến thành các món ăn và thức uống khác nhau.
Đây là một loại trái cây đặc biệt, mang hương vị và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, những người bị dị ứng với các loại trái cây nhiệt đới khác nên thận trọng khi ăn sầu riêng. Loại quả này cũng có hàm lượng calo và đường cao, nên những người đang ăn kiêng hoặc mắc bệnh tiểu đường nên hạn chế ăn chúng.
Tại Việt Nam, sầu riêng được trồng ở nhiều tỉnh miền Tây Nam Bộ, đặc biệt là ở các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, và Tiền Giang. Sầu riêng Việt Nam được đánh giá cao về chất lượng và hương vị.